E ono nga kapa ka whakakanohi i a Te Arawa ki te puhitaioreore o nga whakataetae kapa haka o te ao, ara, ki Te Matatini ka tu ki Otautahi a tera marama
As the Te Matatini National Kapa Haka competition draws closer, we take a look
Nga Kapa o Te Arawa
Kereama Wright
Rotorua Daily Post·
4 mins to read
Subscribe to listen
Access to Herald Premium articles require a Premium subscription. Subscribe now to listen.
Already a subscriber?
Listening to articles is free for open-access content—explore other articles or learn more about text-to-speech.
AdvertisementAdvertise with NZME.
AdvertisementAdvertise with NZME.
Hei ta John Turi, mangai o te kapa, he mahi i oti na runga i te rourou a tena, a tena ano.
"Me kapo i tera o nga whakatauki, 'Ehara taku toa i te toa takitahi engari taku toa he toa taki tini'. Ko wetahi hai whakaako i tenei, ko wetahi hai whakaako i tena. A, he ropu ano hoki hai whakaemi putea me era mahi nui ano hoki."
He pukenga heke iho, ina ra, kua aua atu i te rua rau tau nga tupuna o nga ringaringa me nga waewae o te kapa nei e whakangahau ana, e manaaki ana i nga tini manuhiri i kaikapua mai ai ki te kite i te rerehua o te ahurea Maori me ona ahuatanga katoa.
AdvertisementAdvertise with NZME.
Mohoa noa nei ka kawea tonutia te mauri o o ratou tupuna ki runga i nga tini atamira puta noa i te motu. Me te whakaae a Turi, koia i eke ai te kapa, "nga whakataetae e rua i waimarie matau ka riro mai he turanga i nga wahanga katoa. I nga tau kua pahemo, kua toa i a matau te whakataetae-a-rohe. I nga whakataetae-a-motu, kua riro mai te wikitoria i te waiata tira, moteatea, hakan me te poi.
Ko te wawata o te kapa ka eke ano, ko te tohipa ranei i te taumata i ekea i nga tau ki muri ma roto i nga waiata me nga kaupapa ka kawea atu ai ki Otautahi hei te wiki e tu mai nei. Ko te matua he whakamahara i a Te Rangi-i-rere-waho, ara i a Maureen Waaka (nee Kingi), "tera o o tatau kuru pounamu, whaea , kuia, karangaranga maha kua ngaro i a tatau.
I tenei tau kai te whakanui hoki ai i nga taonga tuku iho a Ngai Tuhourangi Ngati Wahiao me nga tatai hono i waenga i a matau me te iwi kainga a Ngai Tahu. I tua atu ki tera ko te tu o te reo i te wahanga o te whakatoputanga maaka."
E hoki ana te kapa ki Otautahi mo te wa tuarua mai ano i tona orokohanga. Na te reo roreka, na Wiremu Williams te kapa i arahi atu ki Otautahi i te tau 1986. Ka hoki nga mahara o Turi ki nga kaihaka o taua wa ra. "Ko nga matua, ko nga kaumatua hoki o nga kaihaka o tenei wa nei."
"Ko etahi ano i hapai i Te kapa o Te Rauaroha hai kapa tautoko i a matau otira i a Te Arawa whanui hoki. Koina tetahi ahuatanga motuhake o TNW, otira nga kapa-a-iwi, a hapu nei, ehara i te karapu mahi hakahaka noa iho engari he mahi tuku iho mai i tera reanga ki tenei."